تشریفات و تعارفات رهبران کشورهای دنیا در روز سخنرانی مجمع سالانه سازمان ملل و سخنرانیهای گاه کسلکننده این رهبران برای خیلیها رونقی ندارد. بسیاری از خبرنگاران و عکاسان ساعتها به امید ثبت و ضبط لحظهای هیجانانگیز و «تاریخی» به تمام سخنرانیها با دقت و تیزبینی توجه میکنند تا مبادا ثانیهای از یک رویداد تاریخی از دست برود.
اتفاقاتی که البته کم هم رخ نداده و بسیاری از آنها سخنرانی رهبران دنیا را بدل به لحظاتی فراموش نشدنی شده است.
سهم روسای جمهور ایران در ساختن این لحظات تاریخی کم نیست. بسته به اینکه از کدام جهت به این «تاریخسازی» نگاه کنیم، برخی از روسای جمهور ایرانی میتوانند بخشی از این «تاریخ» اتفاقات نامنتظر در هنگام سخنرانی باشند؛ نمایش کف پای «محمد علی رجایی» که میخواست رد شکنجهگری را به همه دنیا نشان دهد یا سخنرانی «محمد خاتمی» که از صلح و گفتوگو با جهانیان میگفت.
محمد علی رجایی در حال نشان دادن جای شکنجههای ساواک در مجمع عمومی سازمان ملل
اما فارغ از ایرانیها، کم نبودند رهبران کشورهایی که با سخنرانیهای نامعمول خود اتفاقی نامنتظر را در مجمع عمومی سازمان ملل رقم زدند. تعدادی از این سخنرانیها بخش جدانشدنی از حافظه ساختمان سازمان ملل در نیویورک است؛
فیدل کاسترو و عطش حرف زدن
رهبر کوبا برای اولینبار در سال ۱۹۵۹ به آمریکا سفر کرد. چند ماه بعد، باردیگر به آمریکا آمد اما اینبار فرصت داشت تا در اوج سالهای جنگ سرد بین شوروی و آمریکا، در صحن سازمان ملل هرچه دل تنگش میخواست بگوید!
UN Photo/Yutaka Nagata
کاسترو چهارساعت و نیم سخنرانی کرد. هم رکورد طولانیترین سخنرانی در سازمان ملل را زد و هم جای خود را در جمع «تاریخسازان» سخنرانیهای سازمان ملل محکم کرد. هرچند که این تنها مورد عجیب کاسترو در سفر به سازمان ملل نبود. رهبر کوبا چند «مرغ زنده» هم با خود همراه کرده بود که در هتل محل اقامتش از آنها نگهداری میکرد.
خروشچُف، جنگ سرد و لنگه کفش
وقتی شوروی و آمریکا در اوج جنگ سرد بودند و تمام دنیا در کشاکش دوقطبی شدن جهان به سر میبرد، اولین رهبر شوروی پس از استالین تلاش زیادی برای زدودن چهره خشن شوروی دوران استالین انجام داد. هرچند با قدرت بر سر آرمانهای شوروی کمونیستی ایستاده بود. سخترانی خروشچف در سال ۱۹۶۰ در سازمان ملل یکی از نمونههای تاریخی این سخنرانیهاست. خروشچف که از دست نماینده کشور فیلیپین و اعتراضهای او به شوروی کلافه شده بود، یک لنگه کفش خود را از پا درآورد و آن را محکم و چندبار روی میز روبرویش کوبید. رفتاری که بسیار عجیب و نامنتظر بود و به نوعی تهدید به حساب میآمد.
نیکیتا خروشچف صحنه کفش پرت کردن در سازمان ملل در سال 1960/ عکس از ویکیپدیا
خشم اورتگا و عصبانیت نماینده آمریکا
درسال ۱۹۸۷ رئیس جمهور نیکاراگوئه، دانیل اورتگا، از فرصت خود در سازمان ملل برای حمله به سیاستهای ایالات متحده در آمریکای مرکزی، به ویژه تأمین مالی شورشیان «کنترا» و حمایت از دیکتاتوری« ساموزا» استفاده کرد.
TIMOTHY A. CLARY / AFP
سخنان تند اورتگا باعث شد که نماینده آمریکا به نشان اعتراض محل سخنرانی را ترک کند. ونرون والترز در آن زمان با طعنه به اورتگا گفته بود: «مردم نیكاراگوئه ممكن است مجبور به نشستن و گوش دادن به او باشند ، اما من اینطور نیستم».
چاوز، بوی گوگرد و معرفی کتاب
رئیس جمهور اهل نمایش ونزوئلا در سال ۲۰۰۶ سخنرانی منحصربه فردی در مجمع سالانه سازمان ملل داشت. جدای از اینکه او جورج بوش رئیس جمهور وقت آمریکا را با شیطان مقایسه کرد، با نشان دادن یک کتاب از «نوام چامسکی» به نوعی برای این فیلسوف چپ و استاد دانشگاه آمریکایی تبلیغ کرد.
TIMOTHY A. CLARY / AFP
چاوز چند سال بعد وقتی که باراک اوباما به ریاست جمهوری آمریکا رسید، در سخنرانی خود با طعنه به جورج بوش گفته بود که دیگر «بوی باروت نمیآید».
دیکتاتور سودان و اتهامات بزرگ
عمر البشیر، رئیس جمهور سودان در یکی از سخنرانیهای معروف تاریخ سازمان ملل ادعا كرد كه قتل عام در «دارفور» ، كه از آن با عنوان «نسل كشی» یاد میشود ، در حقیقت طرحی بوده كه توسط سازمانهای غربی برای استعلام بودجه تهیه شده بوده است. بشیر حتی از این هم فراتر رفت و مقصر این نسل کشی را اسرائیل و سازمان های صهیونیستی دانست.
STAN HONDA / AFP
نسلکشی در سودان از وقایع تلخ دوران حکومت دیکتاتور سودان بود که خشم جهانیان را برانگیخت.
قذافی و اولین سخنرانی بعد از چهل سال حکومت
معمر قذافی در چهل سال حکومت خود بر لیبی هیچگاه برای سخنرانی به سازمان ملل نیامد تا سال۲۰۰۹ که اولین تجربه او در سازمان ملل بود. قذافی ۱۰۰ دقیقه سخنرانی کرد و بیشتر وقتش را به شکایت از جامعه جهانی و ساختار سیاسی سازمان ملل گذشت. او به زعم خود از نظریههای توطئه جهانی پرده برداشت و اصلیترین شکایت خود را متوجه سازمان مللی کرد که او را با القاعده مقایسه میکردند.
RICK GERSHON / GETTY IMAGES NORTH AMERICA / AFP
حکایت اسکان قذافی در شهر نیویورک هم از آن حکایتهای داغ برای خبرنگاران بود. رهبر لیبی تلاش کرد تا در جاهایی از شهر اسکان پیدا کند و بعد از چند بار تلاش ناموفق دستآخر در حیاط پشتی یکی از برجهای «دونالد ترامپ» خیمه زد!